Malcolm X Kimdir?

 
Amerikalı siyah devrimci hareketin ilk akla gelen isimlerinden Malcolm X'in hayatını anlatan Alex Haley imzalı "Malcolm X", günümüzde Malcolm X hakkında en kapsamlı içeriğe sahip olan benzersiz bir başucu kitabı niteliğinde.

Alex Haley'in editoryal tertip-düzen dışında hiçbir müdahalede bulunmaksızın sunduğu bu yarı-otobiyografik eser, Malcolm X'in atalarının karşılaştıkları zorluklardan onun şahadetinden sonraki kitlesel sarsıntılara kadar bütün bir hayat hikayesini baştan sona anlatan dolu dolu sayfalara sahip. Kitabı kıymetli kılan taraflardan biri de, kuşkusuz, Malcolm'ı üçüncü bir kişi olarak gerçekten sıkı bir gözlemden geçiren Alex Haley'in doksan küsur sayfalık önsözü.

"Kökler"ini Arayan Adamın İmzası
Alex Haley, Türk kamuoyunun hiç de yabancısı olmadığı bir isim. Kunta-Kinte'nin dokunaklı hikâyesinin işlendiği "Kökler" adlı TV dizisi ve romanıyla herkesin kahramanı haline gelen Alex Haley, bu en büyük çalışması için neredeyse 1, 5 yıl boyunca her gün Malcolm X'le saatlerce hasbıhal etmiş ve ona olan hayranlığını, bu yolla onunla kurduğu dostluk bağlarını dile getirmekten de hiçbir zaman geri durmamış birisi. Kitabı çok önemli kılan faktörlerin başında da Alex Haley'in işte bu şekilde eğrisiyle-doğrusuyla Malcolm X'in hayatını "içeriden" birisi olarak derleyip toparlaması. Malcolm X'in, kitap henüz tamamlanmadan Elijah Muhammed'le yollarını ayırmış olmasına rağmen o ve cemaati hakkında sarf ettiği övgü dolu sözlere hiç dokunmamış olması, onun hayatındaki iniş çıkışların isabetli şekilde tahlil edilebilmesinde kusursuz bir rehber düzeyinde. Ayrıca kitap, Spike Lee'nin muhteşem eseri X filmi için de en büyük kaynak olarak seçilmiş, kıymetini iyiden iyiye hissettirmiştir.

"Hiç kimseye Hiçbir Surette Verilemeyecek Kitaplar"dan
Malcolm X'in hayatının her safhasını bütün doğallığıyla ve hiçbir ayrıntıyı göz ardı etmeksizin aktaran eserde, siyah devrimci hareketin gelişimi, Amerikalı siyah Müslümanların bugünlere gelişindeki kırılma noktaları; Malcolm'ın Muhammed Ali, Martin Luther King Jr., Kwame Nkrumah, Gandhi, Kennedy gibi isimler, Türkiye, Arap ülkeleri, İslam coğrafyasının Afrika kanadı gibi kurumlar, kadınlar, erkekler, evlilikler, dostlar, arkadaşlar gibi çeşitli kavramlar hakkındaki görüşleri; bunlarla beraber Malcolm'ın bir filozofu andıran ve her biri çerçeveletilip duvara asılmayı hak eden aforizmaları, okuyucuyu karmaşık ve uzun bir zihni seyahate çıkarmaya yetecek kadar sıradışı.

Kitabı huşu içerisinde hatmetmiş birisinin, onu, kitaplığındaki "Hiç kimseye hiçbir surette verilemeyecek kitaplar" adlı rafında tutması işten bile değil.

Fatih Tezcan / Analiz Merkezi